Pomóż w opracowaniu witryny, udostępniając artykuł znajomym!

Osy nie cieszą się dobrą reputacją, ponieważ dla wielu osób są uważane za wyjątkowo irytujące i niebezpieczne. Większość rodzimych gatunków os jest pokojowa i w żaden sposób nie pozostaje w tyle za ludzkim pokarmem.

W skrócie

  • Osy należą do błonkoskrzydłych
  • 12 różnych gatunków w prawdziwych osach w Niemczech
  • również inne grupy, takie jak osy papierowe i osy kominowe
  • Występowanie: we wszystkich regionach, głównie na terenach otwartych i w pobliżu osiedli ludzkich
  • tylko dwa gatunki są kłopotliwe dla człowieka, osa pospolita i osa niemiecka

Prawdziwe osy (Vespinae)

Prawdziwe osy należą do rodziny os społecznych (Vespidae). Są to błonkoskrzydłe tworzące stan. Jedenaście różnych gatunków prawdziwych os pochodzi z Niemiec, które tutaj przedstawiamy.

Szerszeń (Vespa crabro)

Szerszeń jest największym z gatunków os występujących w Niemczech. Królowa osiąga imponującą długość do 35 milimetrów, robotnice mają co najmniej dwa centymetry. Szerszenie łatwo rozpoznać po charakterystycznym ubarwieniu:

Szerszeń, Vespa crabro
  • Segment piersi narysowany na czerwono i czarno
  • brzuch żółty i czarny
  • Osłona głowy: jednolita żółta bez czarnych znaczeń

Królowa szerszeni samotnie zakłada gniazdo na wiosnę. W tym składa zapłodnione jaja, z których rozwijają się robotnice. Jesienią młode królowe i samce, zwane trutniami, wykluwają się, a w końcu roją i łączą się w pary. Wraz z pierwszymi nocnymi przymrozkami ginie cała kolonia szerszeni, w tym stara królowa, zimują tylko młode, skojarzone matki. Szerszenie żywią się schwytanymi owadami, sokiem drzewnym i opadłymi owocami.

Ogłoszenie: Szerszenie są w Niemczech gatunkiem chronionym i nie wolno ich łapać ani zabijać. Wbrew wszelkim uprzedzeniom szerszenie nie są niebezpieczne: są spokojne i nie bardziej trujące niż osy czy pszczoły.

Osy krótkogłowe (Paravespula)

Osy krótkogłowe również należą do prawdziwych os, ale ten rodzaj charakteryzuje się szczególną cechą fizyczną: nie ma przestrzeni między dolną krawędzią oka a podstawą górnej szczęki. W Niemczech trzy następujące gatunki os są dość powszechne.

Osa niemiecka (Vespula germanica)

Wraz z podobną osą pospolitą osa niemiecka jest jednym z najczęstszych gatunków os w Niemczech. Typowe cechy zewnętrzne, za pomocą których można zidentyfikować Vespula germanica, to:

Źródło: Bernie, AD2009Sep09 Vespula germanica 09, Edycja z Plantopedia, CC0 1.0
  • Królowa: rozmiar do 20 milimetrów
  • Pracownik: rozmiar od 13 do 16 milimetrów
  • Dron: rozmiar od 13 do 17 milimetrów
  • czarno-żółta kolorystyka typowa dla os
  • Cechy wyróżniające: od jednej do trzech czarnych kropek na osłonie głowy

Pod ziemią swoje gniazda buduje osa niemiecka, najlepiej w norach kretów i myszy. Czasami jednak można je znaleźć również w więźbach dachowych budynków, ponieważ ten gatunek osy – jak wiele gatunków – potrzebuje spróchniałego drewna do budowy gniazda.

Osa niemiecka i osa pospolita wyglądają bardzo podobnie, ale można je odróżnić po kolorze gniazd: osa pospolita ma tendencję do budowania gniazd szarawych, podczas gdy osa pospolita buduje lżejsze, beżowe. Kolonia os tego typu obejmuje zwykle około 3000 do 4000 osobników.

Osa pospolita (Vespula vulgaris)

Osa pospolita jest jednym z najpospolitszych gatunków os w Europie Środkowej. Możesz je rozpoznać po tych cechach:

Źródło: fotografia marsupium, Creepy crawlies (17002806759), pod redakcją Plantopedia, CC BY-SA 2.0
  • Długość: od 11 do 19 milimetrów
  • Brzuch w charakterystyczny czarno-żółty wzór
  • żółta osłona głowy z czarnym rysunkiem w kształcie kotwicy
  • wystąpić między kwietniem a październikiem
  • Występowanie: Rozpowszechniony w dużej części Europy i przeważnie pospolity, zamieszkuje otwarte krajobrazy, często spotykany na terenach mieszkaniowych

Hibernująca młoda królowa zaczyna wiosną budować gniazdo i składać jaja. Jego drobno przeżute drewno, które miesza się ze śliną, służy jako materiał budowlany. Po wykluciu się pierwszych robotnic królowa nie opuszcza już gniazda, a jedynie składa jaja. Powstały stan owadów jest ściśle zorganizowany zgodnie z podziałem pracy, a pracownicy są albo

  • z budowaniem gniazda
  • oczyszczanie komórek
  • karmienie larw
  • obrona gniazda
  • podaż królowej
  • czy zawód żywnościowy

zatrudniony. Wielkość gniazda szybko rośnie, dochodząc do 3000-4000 osobników, a nawet więcej.

Ogłoszenie: Zła reputacja os wynika z przyzwyczajenia zwierząt, które latem stają się uciążliwe przy kawie na tarasie lub na grillu. Dotyczy to jednak tylko dwóch gatunków osy niemieckiej i osy pospolitej, ponieważ wszystkie inne gatunki os nie są zainteresowane ludzkim pokarmem.

Osa czerwona (Vespula rufa)

Osa czerwona jest blisko spokrewniona z osa pospolitą i niemiecką, ale unika ludzi i nie żywi się ludzkim pokarmem. Gatunek uważany jest za spokojny.

Źródło: Kjetil Fjellheim z Bergen, Norwegia, Rød veps (Vespula rufa) (4805339773), pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0
  • Królowa: rozmiar od 16 do 20 milimetrów
  • Pracownik: rozmiar od 10 do 14 milimetrów
  • Dron: rozmiar od 13 do 16 milimetrów
  • Ubarwienie: czarno-żółte, typowe dla os, ale dwa przednie czerwone segmenty brzuszne
  • Dieta: Nektar z baldaszkowatych i spadzi z mszyc
  • Larwy są karmione larwami much i komarów
  • podziemne gniazda, zwłaszcza w norach myszy i kretów
  • małe kolonie liczące od 150 do 350 osobników

Osy czerwone są zwykle spokojne nawet w pobliżu gniazda.

Osy długogłowe (Dolichovespula)

Osy długogłowe odróżnia się od os krótkogłowych prezentowanych przez wolną przestrzeń między dolną krawędzią oka a podstawą górnej szczęki. Różne gatunki os są szeroko rozpowszechnione w Europie Środkowej i często można je znaleźć dość często. Zamieszkują zarówno biotopy otwarte, jak i osady ludzkie.

Fałszywa osa kukułka (Dolichovespula adulterina)

Gatunek ten jest tak zwanym pasożytem społecznym. Fałszywe osy kukułki nie budują własnych gniazd, ale składają jaja w gniazdach os saskich. W związku z tym ich występowanie rozciąga się na te same regiony, co gatunek gospodarza. Nie tworzy się odrębne państwo.

Źródło: Katja Schulz z Waszyngtonu, USA, Parasitic Yellowjacket (15025342930), pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0
  • Długość samicy: 14 do 17 milimetrów
  • Długość dronów: od 12 do 15 milimetrów
  • Ubarwienie jest typowe dla os, ale bardzo zmienne
  • Czas lotu od połowy czerwca do końca sierpnia

Fałszywa osa kukułka czasami kłuje ludzi, ale to prawie nie boli.

Średnia osa / mały szerszeń (Dolichovespula media)

Ten stosunkowo pokojowo nastawiony gatunek jest czasami agresywny tylko w rejonie gniazd.

Źródło: Orangeaurochs z Sandy, Bedfordshire, Wielka Brytania, Wasp (Dolichovespula media?), Gibside, Tyne and Wear (9486355889), pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0
  • Królowa: rozmiar od 18 do 22 milimetrów
  • Pracownik: rozmiar od 15 do 19 milimetrów
  • Dron: rozmiar od 15 do 19 milimetrów
  • Ubarwienie: bardzo zmienne, robotnice i trutnie przeważnie czarne z tylko wąskimi żółtymi znaczeniami, matki można łatwo pomylić z szerszeniem
  • Występowanie: głównie w północnej Europie
  • Tryb życia: buduje papierowe gniazda głównie z drewna topoli, głównie w krzakach lub żywopłotach na wysokości od jednego do czterech metrów, kolonie często wymierają późnym latem/wczesną jesienią

Osa norweska (Dolichovespula norwegica)

Osa norweska wygląda bardzo podobnie do bardziej popularnej osy czerwonej.

Źródło: S. Rae ze Szkocji, Wielka Brytania, Dolichovespula norwegica (kobieta) (9626119331), pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0
  • Królowa: rozmiar od 15 do 19 milimetrów
  • Pracownik: rozmiar od 12 do 15 milimetrów
  • Dron: rozmiar od 14 do 16 milimetrów
  • Ubarwienie: czarno-żółte, typowe dla os, dwa przednie segmenty brzucha są czerwonawe
  • Występowanie: Głównie w regionach górskich, zalesionych
  • Tryb życia: buduje gniazda blisko ziemi w krzakach i pryzmach, unika bliskości ludzi

Jak to typowe dla os, gatunek żywi się przede wszystkim spadzią i nektarem baldaszkowatych, jedynie larwy potrzebują białka zwierzęcego w postaci owadów drapieżnych. W tym celu chwyta się głównie komary i różnego rodzaju muchy.

Osa saska (Dolichovespula saxonica)

Źródło: S. Rae ze Szkocji, Wielka Brytania, Dolichovespula saxonica (mężczyzna), pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0

Dość pospolita osa saska ma tylko od 11 do 18 milimetrów długości i tworzy stosunkowo małe kolonie, liczące do 300 osobników. Gniazda są często umieszczane w budynkach - na przykład w stodołach i szopach ogrodowych - i najlepiej zwisają swobodnie na belkach stropowych. Aby zbudować gniazdo, robotnice zeskrobują zgniłe drewno aparatami gębowymi i mieszają je z wydzieliną gruczołów ślinowych, tworząc pastę. Gniazdo z szarego papieru osiąga średnicę do 25 milimetrów.

Ta osa żywi się głównie nektarem kwiatowym, ale żeruje na innych owadach, aby wyżywić swoje larwy. Gatunek jest spokojny nawet w rejonie gniazd, nie staje się uciążliwy i nie dotyka pokarmu. Ich wygląd jest typowy dla os z wąską „talią os” i czarno-żółtymi znaczeniami, ale różni się to znacznie u poszczególnych osobników. Dotyczy to przede wszystkim żółtych znaczeń na brzuchu.

Osa drzewna (Dolichovespula sylvestris)

Źródło: gailhampshire z Cradley, Malvern, Wielka Brytania, Tree Wasp - Dolichovespula sylvestris… .widok z boku - Flickr - gailhampshire, pod redakcją Plantopedia, CC BY 2.0
  • Królowa: rozmiar od 15 do 19 milimetrów
  • Pracownik: rozmiar od 13 do 15 milimetrów
  • Dron: rozmiar od 14 do 16 milimetrów
  • Ubarwienie: czarno-żółte, typowe dla os
  • Cechy charakterystyczne: z zewnątrz nie można odróżnić od innych os długogłowych
  • Występowanie: szeroko rozpowszechnione w Europie, głównie jasne lasy, ale także tereny otwarte i obszary zamieszkane przez ludzi
  • Tryb życia: Gniazda w osłoniętych miejscach wiszących swobodnie, np. w norach, krzakach, budynkach, do 800 osobników

Osa kukułkowa (Dolichovespula omissa)

Źródło: Tobias1984, Dolichovespula omissa, pod redakcją Plantopedia, CC BY-SA 4.0

Gatunek ten jest tzw. pasożytem społecznym, który nie buduje własnych gniazd i nie rozwija hierarchicznie zorganizowanej kolonii. Aby przetrwać, osa kukułka drzewna zależy od obecności osy drzewnej, w której gniazdach składa jaja. Osy kukułki drzewnej nie można odróżnić od innych os długogłowych po ich cechach zewnętrznych, ale często można je znaleźć w większych grupach na roślinach baldaszkowatych w miesiącach letnich.

Osy papierowe (Polistinae)

W zależności od autora, różne rodzaje os papierowych są czasami zaliczane do prawdziwych os, czasami nie. W większości przypadków zalicza się je jednak do tzw. os papierowych, które budują swoje papieropodobne gniazda z przeżutych i naślinionych włókien drzewnych. Gotowe papierowe gniazdo składa się z otwartych, odsłoniętych plastrów miodu bez osłony ochronnej i jest przymocowane do podłoża za pomocą patyczka.

W Niemczech te bardzo podobne gatunki os papierowych są najczęstsze:

  • Osa górska (Polistes biglumis)
  • Osa kukułkowata (Polistes atrimandibularis)
  • Galus Paper Wasp (Polistes dominula)
  • Osa z papieru wrzosowego (Polistes nimpha)
  • Delikatna osa papierowa (Polistes bischoffi)
Osa górska (Polistes biglumis), Źródło: Abalg, Polistes biglumis female2, Redakcja Plantopedia, CC BY 3.0

Osa galijska, znana również jako osa papiernicza, często osiedla się w pobliżu człowieka i buduje swoje gniazda np. pod dachówkami lub w szopach.

Gatunki os papierowych można odróżnić od innych gatunków os dzięki następującym cechom:

  • bardzo cienka „talia osy”
  • szczupły brzuch
  • jest to również znacznie zwężone ku przodowi

Papierowa osa w zajętym gościu-kwiaciarni. Nie jest uciążliwa dla ludzi i jest przeważnie spokojna, atakuje tylko w bezpośrednim sąsiedztwie gniazda lub gdy następuje natychmiastowe zakłócenie i może wtedy również boleśnie użądlić. Wiosną kilka królowych zwykle założyło razem małą kolonię, w trakcie której istnieje hierarchia z „szefem” na szczycie.

Osa pospolita (Odynerus spinipes)

W przeciwieństwie do innych prezentowanych tu gatunków os, osa nie tworzy kolonii. Zamiast tego jest to odmiana samotna, która często zasiedla mniejsze kolonie. Grupy te są szczególnie powszechne w gliniastych stromych ścianach, w glinianych ścianach budynków, w murach z suchego kamienia oraz w specjalnych pomocach lęgowych w ogrodach.

Rurki lęgowe w kształcie komina są charakterystyczne i nadają gatunkowi swoją nazwę: samice osy kominowej kopią ukośnie w podłożu prowadzącym do tuneli gniazdowych. Powstały wykop jest zwilżany płynem i sklejany w pierścień wokół otworu wejściowego, dzięki czemu powstają typowe wejścia lęgowe.

Na końcu korytarza tworzy się kilka komór piersiowych, z których każda jest pokryta jajkiem i wypełniona do 20 larwami ryjkowca dla własnego potomstwa.

Osy kominowe pojawiają się między majem a lipcem. Można je rozpoznać po następujących cechach:

  • Długość: od dziesięciu do 13 milimetrów
  • kolor prawie całkowicie czarny
  • Brzuch tylko wąsko zaznaczony żółtym obwódką
  • Anteny w kształcie maczugi pogrubione

Wskazówka: Dzięki szeregowi pionowych, wystawionych na słońce glinianych powierzchni, osa kominowa jest łatwa do zaobserwowania w ogrodach, a nawet na balkonie.

Często Zadawane Pytania

Czy są też czarne szerszenie?

Nazywane „czarnymi szerszeniami”, owady to w rzeczywistości pszczoły stolarskie (Xylocopa violacea). Przy długości do 24 milimetrów te błonkoskrzydłe należą do największych pszczół europejskich. Gatunek jest szeroko rozpowszechniony w Europie południowej i do tej pory ograniczał się do cieplejszych regionów Europy Środkowej. Jednak w trakcie globalnego ocieplenia coraz bardziej rozprzestrzenia się na północ. Jeśli chcesz zaoferować pszczołom stolarskim możliwość gniazdowania w ogrodzie, możesz to zrobić za pomocą pionowych, wystawionych na słońce pni posuszu.

Czy osy pasożytnicze lub galasowe również należą do os?

Ani osy żółciowe, ani pasożytnicze nie są prawdziwymi osami. Osy galasowe są legimami i zwykle nie osiągają większych rozmiarów niż cztery do pięciu milimetrów. Powszechnym gatunkiem jest osa dębowa (Cynips quercusfolii), która składa jaja w liściach dębu. Osy Ichneumon również należą do rodziny Legimma, ale składają jaja pasożytniczo w larwach owadów żywicieli. Są często używane w biologicznym zwalczaniu szkodników.

Co to są osy koparki?

Osy koparki mają tylko wspólną nazwę z prawdziwymi osami. Ta grupa błonkoskrzydłych należy do owadów kłujących i jest blisko spokrewniona z pszczołami. Powszechnym gatunkiem w Niemczech jest osa piaskowa (Ammophila sabulosa), która kopie swoje nory lęgowe pionowo w piaszczystej glebie i kamufluje wejście małym kamieniem. Dorosłe osy piaskowe żywią się nektarem i prowadzą intensywną opiekę nad czerwiem: regularnie karmią swoje larwy larwami motyli.

Pomóż w opracowaniu witryny, udostępniając artykuł znajomym!

Kategoria:

Zwierzęta w ogrodzie